menu szukaj
tygodnik internetowy ISSN 2544-5839
nowe artykuły w każdy poniedziałek
tytuł monitorowany przez IMM i PSMM
zamknij
Czytaj gazety  PDF. Na kmputerze, czytniku, tablecie i smartfonie.

2.06.2005 Historia mediów

Czwarta władza w Ameryce

Urszula Sienkiewicz, artykuł udostępniony przez SAGA Foundation

Sukces, prestiż, władza, ale przede wszystkim wielkie pieniądze - to pierwsze słowa kojarzące się ze światem mediów w Stanach Zjednoczonych. Czy rzeczywiście amerykańskie media mają tak wielki wpływ na biznes i politykę w USA, że można je nazwać bez wahania "czwartą władzą"?

Czy może są tylko rządową marionetką, która tańczy tak, jak jej zagra ten, który więcej zapłaci? Odpowiedzi na te i inne pytania możecie szukać co tydzień na stronach Fundacji SAGA w cyklu "Czwarta władza w Ameryce". Dziś: "Na początku było słowo..."

Słowo zapisane w dokumencie, które każde amerykańskie dziecko zna na pamięć. A raczej w Pierwszej Poprawce do tego dokumentu: "Congress shall make no law respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances."

Kiedy w 1787 roku uchwalono Konstytucję, nie zawierała ona jeszcze tych kluczowych 45 słów, na których opiera się całe dzisiejsze szaleństwo i potęga amerykańskich mediów. Pierwsza Poprawka weszła w życie 15 grudnia 1791 roku, ale tym, jak pogodzić wolność słowa z paleniem flag narodowych, pełnymi przemocy tekstami piosenek heavy-metalowych, reklamami tytoniu, pornografią czy wieloma innymi zjawiskami, zajmiemy się w jednym z kolejnych odcinków cyklu. Dziś sięgniemy do korzeni "czwartej władzy" i przypomnimy pokrótce jej historię.

Amerykańskie media przeszły długą drogę od pierwszej kolonialnej gazety "Publick Occurrences: Both Foreign and Domestick" wydanej 25 września 1690 roku w Bostonie. Istniała ona tylko jeden dzień, zanim została zamknięta przez władze brytyjskie. Jednak już w latach 30-tych XVII wieku prasa amerykańska była na tyle silna, że mogła krytykować rządy Anglików bez obawy o konsekwencje. Pierwsze komercyjne stacje radiowe powstałe na początku XX stulecia ukróciły monopol drukowanych środków informacji, dając całemu społeczeństwu możliwość uczestniczenia w tym wspaniałym widowisku, jakim są "żywe" media. Gdy wkrótce po II wojnie światowej na arenę wkroczyło medium wywierające największy wpływ na odbiorców, telewizja, Ameryka zaczęła się cieszyć coraz większą różnorodnością środków przekazu, a co najciekawsze, ich zajadłą rywalizacją. Technologie satelitarne, sieci kablowe, media interaktywne to nowe trendy rządzące światem mediów na przełomie ostatniego stulecia.

Zarówno prasa jak i media elektroniczne są nieodłącznymi towarzyszami codziennego życia Amerykanów. Według ostatnich badań ponad 98% mieszkańców USA ma telewizję, z czego 82% wybiera programy w czasie największej oglądalności. 84% Amerykanów regularnie słucha radia, 79% czyta gazety, a 45% całej amerykańskiej populacji ma dostęp do Internetu i wykorzystuje go w celach informacyjnych.

Niebagatelną rolę w kształtowaniu informacji, jakie docierają do przeciętnego "zjadacza chleba" w USA, pełnią czynniki ekonomiczne. Organizacje non-profit mają co prawda znaczący głos w medialnej dyskusji, jednak przygniatająca większość publicznych źródeł informacji, takich jak duże miejskie gazety, weekendowe magazyny, sieci telewizyjne i "kablówki" , nastawiona jest na wymierny zysk.

REKLAMA

Media w Stanach Zjednoczonych mają łączny dochód w granicach 242 bilionów $ i należą do największych grup biznesowych w Ameryce. W ostatnich latach dorosły Amerykanin wydawał na informacje i rozrywkę około 675$ rocznie. Dodajmy do tego wpływy od reklamodawców (ok. 215 bilionów $) i voila! Oto, jak działa ta wspaniała maszyna, dająca pracę setkom tysięcy techników, pisarzy, artystów, dziennikarzy i intelektualistów kształtujących ludzkie postawy i przekonania.

W Stanach Zjednoczonych prawo do informacji jest jednym z filarów życia społecznego. Jak wielką władzę trzymają w rękach media, udowadnia chociażby historia afery Watergate. To właśnie dziennikarze w latach 70-tych odkryli i ujawnili skandal, który stał się przyczyną rezygnacji prezydenta Richarda Nixona. Wiele raportów dotyczących afer korupcyjnych kończy się aresztowaniami reporterów i zamykaniem gazet. Ale nie w USA, gdzie zamykanie redakcji z powodów politycznych jest nie do pomyślenia.

W 1990 roku prasa amerykańska obchodziła 300-tą rocznicę powstania. Dziś w całych Stanach Zjednoczonych jest około 1490 dzienników, 917 tygodników, a ich nakład szacuje się na - bagatela! - 115 milionów sztuk dziennie! Największą popularnością cieszą się:

  • "The Wall Street Journal" (1,762,751),
  • "USA Today" (1,692,666),
  • "The New York Times" (1,097,180),
  • "Los Angeles Times" (1,033,399)
  • "The Washington Post" (762,009).

Każda z nich, dzięki nowym technologiom, poszerza systematycznie swój zakres. "USA Today", składany i wydawany w McLean, (Virginia), jest za pomocą satelity transmitowany do druku do 32 placówek w Stanach Zjednoczonych i dwóch obsługujących Europę i Azję. "International Herald Tribune", bliski kuzyn "New York Times" i "Washington Post", jest obecnie gazetą globalną, wydawaną w 11 stolicach świata i dystrybuowaną w 164 państwach.

Większość amerykańskich wydawnictw prasowych ma swoje odpowiedniki w Internecie. Podobnie zresztą jak stacje radiowe, których w całych Stanach Zjednoczonych jest około 10 700. Warto wspomnieć, że z tej liczby tylko ostatnie trzy cyfry należą do publicznej radiofonii. Jest ona zresztą ograniczona tylko do uniwersytetów i innych publicznych placówek, które finansują ją z dotacji państwowych i dobrowolnych składek od słuchaczy.

Największą liczbę odbiorców, a tym samym największy wpływ na kształtowanie opinii publicznej ma telewizja. Trzy główne prywatne sieci telewizyjne, utrzymujące się tylko z reklam, NBC, CBS i ABC, kontrolują 90% rynku. Wśród sieci kablowych coraz większym powodzeniem cieszą się programy tematyczne, w tym na pierwszym miejscu plasują się Cable News Network, stworzony przez Teda Turnera kanał informacyjny i MTV, nadające wideoklipy 24 godziny na dobę.

W sumie Amerykanie mają z czego wybierać. Setki stacji i kanałów telewizyjnych, tysiące gazet, dziesiątki tysięcy stacji radiowych dają możliwość budowania obiektywnego obrazu Wuja Sama. Mimo bardzo stabilnej sytuacji na rynku i szczegółowych regulacji prawnych, amerykańskie media wciąż mają o czym debatować. Obecnie dyskusja toczy się nad ochroną prywatności osób publicznych. Złapani przez wścibskie oko kamery senatorzy pozywają do sądu stacje, które w myśl Pierwszej Poprawki informują społeczeństwo o ciemnych stronach ich reprezentantów. Z drugiej strony wielu reporterów kolaboruje z politykami, by ukryć przed opinią publiczną słabe strony systemu. Czy więc media są "czwartą władzą", czy tylko próbują ją udawać? O tym przekonamy się w dalszym ciągu naszego cyklu.

Przeczytaj wszystkie artykuły z cyklu Czwarta władza w Ameryce.

Udostępnij znajomym:

dodaj na Facebook prześlij przez Messenger dodaj na Twitter dodaj na LinkedIn

PRZERWA NA REKLAMĘ

Zobacz artykuły na podobny temat:

Historia O Globo. Więcej niż gazety z Brazylii

Małgorzata Dwornik
Przez 95 lat zasłużyła na miano “Narodowego Dziennika”. Jest drugą najbardziej poczytną gazetą w Brazylii z nakładem 323172 sztuk. Dostępna w mediach społecznościowych i w wersji mobilnej. Bierze czynny udział w życiu całego kraju. Zdobywa nagrody ale też je funduje. Oto historia dziennika "O Globo".

Historia Le Figaro. Bez prawa do krytyki nie ma prawdziwej pochwały

Małgorzata Dwornik
Słynna francuska gazeta pamięta czasy, kiedy zamiast słać sprostowania, wyzywało się redaktora naczelnego na pojedynek. Na początku XX wieku kolejny naczelny zginął z ręki ówczesnej celebrytki, której nie spodobały się plotkarskie artykuły na jej temat. Oto burzliwe dzieje prawie 200 lat tytułu Le Figaro.

Svenska Dagbladet. Historia gazety, którą reklamowały Muminki

Małgorzata Dwornik
Już na przełomie XIX i XX wieku potrafili docenić i wykorzystać potencjał reklamy. Jako jedni z pierwszych eksperymentowali z kolorem w druku i nie wahali się publikować tekstów pisanych przez kobiety. To gazecie Svenska Dagbladet Szwedzi zawdzięczają słowo, określające w języku szwedzkim krzyżówkę.

The Kyiv Independent. Ukraiński portal z konfliktem w akcie urodzenia

Małgorzata Dwornik
12 listopada 2021 roku zwolnieni dziennikarze gazety Kyiv Post uruchomili na Twitterze konto i rozpoczęli kampanię @savekyivpost w obronie swoich praw. 10 dni później na ukraińskim rynku pojawił się anglojęzyczny, internetowy tytuł The Kiyv Independent. Jest wartościowym źródłem informacji o walkach na Ukrainie. Utrzymuje się z crowdfundingu.

Axel Springer. Niedoszły śpiewak operowy zbudował medialne imperium

Małgorzata Dwornik
Nie wyszła mu kariera muzyczna, zajął się więc fachem drukarza. i błyskawicznie zaczął odnosić sukcesy. Największy na świecie tabloid BILD zaprojektował własnoręcznie przy pomocy nożyczek, kleju i wycinków z Daily Mail. Miał świetny pomysł na media i... mnóstwo zagorzałych wrogów. Oto historia Axela Springera, twórcy jednego z największych imperiów medialnych świata.

Zmiany mediów elektronicznych w Polsce po 1989 roku

Krzysztof Dowgird
Zmiany w mediach elektronicznych po roku 1989 zaczęły się praktycznie w momencie wejścia w życie "Ustawy o radiofonii i telewizji", przyjętej 29 grudnia 1992 roku i obowiązującej od 1 marca 1993 roku.

Sky News. Historia pionierów dziennikarstwa helikopterowego

Małgorzata Dwornik
Pierwszy całodobowy kanał informacyjny w Wielkiej Brytanii był od początku oczkiem w głowie Ruperta Murdocha. Pojawił się wcześniej od BBC, żeby uniezależnić się od kablówek trafił na satelitę. I od 30 lat zdobywa prestiżowe nagrody oraz... wywołuje skandale.

więcej w dziale: Historia mediów

dołącz do nas

Facebook LinkedIn X Twitter Google RSS

praca w mediach

Wydawca, influencer
Whitepress Dziennikarz
oferty mediów lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich Więcej

reklama

WhitePress - zarabiaj na swojej stronie
Rozlicz PIT i przekaż 1,5% na projekty fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty

zarabiaj

Zarabiaj przez internet

więcej ofert



Reporterzy.info

Dla głodnych wiedzy

Nasze serwisy

Współpraca


© Dwornik.pl Bartłomiej Dwornik 2oo1-2o24