8.11.2013 Prawo w mediach
Jak cytować zgodnie z prawem?
Piotr Kister, Rachelski i Wspólnicy
Cytatem jest przytoczenie w swoim dziele całości lub części cudzego utworu. Stosowanie cytatu jest dozwolone jednak musi on spełniać określone warunki.
Omawiając ten przepis, w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na fakt, iż dopuszcza on tzw. prawo cytatu tylko w utworach stanowiących samoistną całość. Oznacza to, że cytatem można się posłużyć legalnie tylko w dziele, które samo w sobie jest utworem i przedmiotem praw autorskich.
Cytować można tylko utwory rozpowszechnione, a więc takie, które za zezwoleniem twórcy zostały w jakikolwiek sposób udostępnione publicznie.
Nie istnieje ściśle określony limit objętościowy cytatu. W każdym przypadku będzie on zależał od celu w jakim autor cytujący chce przytaczać cudzy utwór. Cel taki nie może być dowolny – musi być uzasadniony wyjaśnieniem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku. Wyjaśnienie ma służyć skutecznemu uprzystępnieniu myśli autora cytującego, ułatwieniu odbiorcom zrozumienia przekazywanej idei.
Cytat używany przy okazji krytycznej analizy cudzej pracy ma służyć zapoznaniu odbiorcy z przedmiotem analizy lub jego elementem, zapewnieniu punktu odniesienia. Cytat używany w celu nauczania ma za zadanie przedstawić np. ciekawe ujęcie tematu przez inną osobę lub służyć poszerzeniu horyzontów odbiorcy. Odwołanie się do praw gatunku twórczości ma natomiast umożliwić nawiązanie do innego utworu, które czasami bywa konieczne ze względu na naturę rodzaju dzieła. Tak często jest w przypadkach np. parodii lub karykatur, które ze swej istoty muszą odnosić się do pewnych treści.
Dozwolony rozmiar cytatu należy zawsze badać indywidualnie, na bazie konkretnego przypadku mając na uwadze słuszne interesy cytowanego twórcy oraz jego prawo do normalnego korzystania ze swego dzieła. Nie wyklucza to nawet możliwości zacytowania całości czyjegoś utworu. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r. (I CK 232/04) przytoczenie cudzego utworu nawet w całości jest dozwolone, jeżeli następuje w celu określonym w art. 29 ust. 1 u.p.a.p.p., przy czym przytaczany utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu twórczości własnej, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne dzieło.
Wbrew powszechnemu rozumieniu cytat nie ogranicza się jedynie do formy pisemnej. Może on przybrać równie dobrze postać cytatu plastycznego, muzycznego lub filmowego. Cytat musi być wyraźnie oznaczony, tak aby odbiorca mógł się zorientować, iż zapoznaje się z twórczością osoby trzeciej.
Art. 34 u.p.a.p.p. określa zasadę, zgodnie z którą każdy cytat powinien zawierać informację dotyczącą imienia i nazwiska twórcy oraz źródła z którego pochodzi.
Nie zawsze jednak można cytować za darmo. Sytuacje, w których korzystanie z cytatu jest odpłatne określają ust. 2-3 art. 29 u.p.a.p.p. Stanowią one, iż za zamieszczanie rozpowszechnionych drobnych utworów lub fragmentów większych utworów w podręcznikach, wypisach lub antologiach twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
PRZERWA NA REKLAMĘ
Zobacz artykuły na podobny temat:
Zadania rzeczników prasowych w urzędach administracji rządowej
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 roku w sprawie organizacji i zadań rzeczników prasowych w urzędach administracji rządowej.
Dlaczego wciąż klikamy w podejrzane linki?
Newseria Biznes
Aż 76% respondentów, którzy przywiązują wagę do cyberbezpieczeństwa, nie potrafiło wskazać prób phishingu – wynika z badania firmy Tessian. Ten rodzaj cyberataku – polegający na zachęceniu użytkownika do kliknięcia w złośliwy link – ciągle jest skuteczny.
Algorytmy dyskryminują i wykluczają. To ma społeczne konsekwencje
dr Kuba Piwowar
Algorytmy otaczają nas z każdej strony. Na ich podstawie Netflix proponuje nam film do obejrzenia, a bank ocenia naszą zdolność kredytową. Może się wydawać, że decyzja podjęta bez większego udziału człowieka będzie zawsze obiektywna. Jednak okazuje się, że algorytmy mogą wykluczać. Dlaczego tak się dzieje? Jakie są tego skutki? Jak sobie z tym radzić?
Ustawa o sygnalistach. Jak się przygotować do nadchodzących zmian
Whiblo
Zaprezentowany w połowie kwietnia 2022 roku drugi projekt polskiej ustawy o ochronie sygnalistów, mimo że nie zawiera niezwykle istotnych zmian w stosunku do swojej pierwotnej wersji, przypomniał organizacjom w Polsce o zbliżającym się obowiązku.
Książki z najlepszych i legalnych źródeł. Czytaj z Kulturą Na Widoku
Szymon Majewski
Biografie Stanisława Lema i Witolda Gombrowicza. Najnowsza powieść Zygmunta Miłoszewskiego i opowiadania Olgi Tokarczuk. Poezja, klasyki literatury światowej, przedwojenne poradniki i książki edukacyjne dla dzieci. Łącznie ponad 130 tytułów - tyle literackich pereł znajdziecie w Kulturze Na Widoku.
Informacja publiczna a ochrona danych osobowych
Jan A. Stefanowicz
W świetle ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198) informacją publiczną zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy są objęte wyłącznie sprawy publiczne, w tym dokumenty urzędowe, a nie są jej przedmiotem sprawy prywatne lub dokumenty prywatne.
Prawo prasowe - omówienie
Agnieszka Osińska
Przez prawo prasowe sensu stricto należy rozumieć Ustawę z 26.01.1984r. Ustawa pochodzi z okresu, w którym prawa i wolności obywatelskie były ograniczone.